Азербайджан: Сырдак з баклажанамі (баклажаны з часнаком у таматавым соўсе)

«Сырдак» («сір» і «даг») перакладаецца з талышскай мовы як «часнок» і «абсмажваць».
Ну а талышы – адна з народнасцяў, што жывуць на тэрыторыі Азербайджана.

Найбольш папулярны сырдак – з баклажанамі, але бывае яшчэ і сырдак з рыбай.

Аўстрыя: Тырольскі гростль (Tiroler Gröstl)

Яшчэ адзін рэцэпт у стылі «ўчора было свята» (калі, як заўсёды па святах, ежы прыгатавалі больш чым трэба).
Карацей, калі трэба выратаваць учорашнюю смажаніну з бульбай, на дапамогу спяшаецца… Тад-дам! Сустракайце! Тырольскі Гростль!

Але трэба аддаць яму належнае – прыгатаваны без нагоды, ён ані не горшы (а мо, і лепшы) за гростль з учорашніх прадуктаў.

Мексіка + США, Тэхас: Чылі Кон Карнэ (Chili Con Carne)

З іспанскага перакладаецца як «перац чылі з мясам».

Упершыню падобную страву згадалі ў 1529 годзе. Манах-францішканец Бернардына дэ Саагун апісаў тушанае мяса з прыправамі з перцу чылі, якое гатавалі ў сталіцы ацтэкаў Тэначцітлане (цяпер на яе месцы знаходзіцца сталіца Мексікі Мехіка).

Рэцэпт чылі з мясам заўважылі ў 1850 годзе ў армейскім лагеры ў Мантэрэі, на тэрыторыі цяперашняга Нуэва-Леон у Мексіцы: вяленую ялавічыну, сала, сушаны перац чылі і соль пераціралі, фармавалі з гэтай масы невялікія кубікі і пакідалі сохнуць на сонцы. Потым іх можна было размочваць і тушыць у збанках.

Ну а канкрэтна назва «Чылі кон карнэ» ўпершыню згадваецца ў кнізе 1857 года пра мексікана-амерыканскую вайну.

Не магу не працытаваць урыўку з апавядання О. Генры «Чароўны пацалунак», дзе ўзносяць хвалу непаўторнаму смаку чылі кон карнэ. Галоўны герой, аптэчны клерк Сэмюэль Танзі, – вялікі аматар гэтай стравы:

“Танзі часта па начах прыходзіў да гэтых стоек, каб пакаштаваць цудоўнага «Chili-con-carne». Страва, вынайдзеная геніем мексіканцаў, яна складалася з кавалачкаў далікатнага мяса з духмянымі травамі, багата палітых вострым чырвоным соўсам «Chili». Яго асаблівы смак, вогненная пякота падабаліся паднябенню сапраўднага паўднёўца.”

Далей Танзі сустракае мексіканца Торэса, уладальніка стойкі па продажы чылі кон карнэ, які аказываецца ні больш ні менш – несмяротным. Торэс дзеліцца рэцэптам неўміручасці:

“— Ну і што гэта за такая здаровая ежа, пра якую вы гаварылі? — спытаў Танзі. — Паслухайце мяне, — адказаў Торэс, падсоўваючыся да яго ўсім целам, і ледзь не ўлёгшыся на стальніцу. — Ну, гэта таксама «Chili-con-carne», але толькі прыгатаванае не з мяса кураняці, а з цела сеньярыты, маладой і далікатнай. Вось з чаго складаецца сакрэт. Вы павінныя есці гэткае мяса кожны месяц, але рабіць гэта да поўні, і тады вам ніколі не будзе пагражаць смерць…”

…Далей – рэцэпт чылі кон карнэ са звачайнай ялавічыны😉.

Італія (Сіцылія): Паста з баклажанамі (Pasta alla Norma)

Самая папулярная сіцылійская паста, асабліва ў Катаніі.

Крыніцы сцвярджаюць, што яе назвалі ў гонар оперы Вінчэнца Беліні «Норма».
Выглядае на тое, што гэта не жарт: кампазітар Беліні быў родам з Катаніі, а яго лірычная трагедыя ў двух актах «Норма» пасля прэм’еры ў XIX стагоддзі стала шалёна папулярнай.
Выраз «Alla Norma!» увайшоў ва ўжытак як праява навышэйшага захаплення.
Лічыцца, што менавіта так паста з баклажанамі набыла сённяшнюю назву – «Pasta alla Norma». Маўляў, каштуючы яе, наведнікі рэстаранаў не маглі стрымацца: «Гэта ж проста Норма нейкая!!!»…

Украіна: Агурочнік

Пераканаўчы ўкраінскі адказ рускаму расольніку.

Гэты рэцэпт я выпадкова напаткаў у кнізе «Савецкая нацыянальная і замежная кухня» аўтарства А. Ціцюнніка. Іншых згадак пра гэткі суп я нідзе і ніколі не сустракаў.
Магчыма, першапачаткова, акрамя салёных агуркоў, у яго дадавалі агурковую траву – гуркоўнік – замест шпінату/салаты.

Эстонія: Хернэкартуліпудэр (Herne Kartulipuder) (гарохава-бульбяная каша)

Тут усё проста: «hernes» – гарох, «kartul» – бульба, «puder» – каша.

Нечаканае спалучэнне простых прадуктаў ператвараецца ў адну з найцкавейшых этонскіх страваў.

Дарэчы, слова «kartul» звычайна выкарыстоўваюць у кантынентальнай Эстоніі, а на выспах звычайна кажуць «tuhlid» (тухлід).

Латвія: Свініна па-курляндску (Kurzemes strogonovs) (свініна з салёнымі агуркамі)

Кurzemes – гэтак у Латвіі называюць Курляндыю. Ну а назва «strogonovs» паходзіць ад прозвішча расійскага графа Аляксандра Строганава – таго самага, у гонар якога назвалі іншую вядомую страву, «бефстроганаў».

Дарэчы, арыгінальны рэцэпт бефстроганава (альбо ялавічыны па-строганаўску) быў страчаны, і ўсе сучасныя рэцэпты ўзноўленыя рэканструктарамі на падставе розных крыніц…

Але сёння мы не пра яго, а пра Кurzemes strogonovs.