Трахана – адзін з самых старажытных традыцыйных прадуктаў ва Усходнім Міжземнамор’і.
Некаторыя гісторыкі лічаць, што менавіта трахана была асноўнай ежай грэцкіх і рымскіх ваяроў у іх шматлікіх заваёўных паходах.

Трахана ўяўляе з сябе маленькія гранулы з пшаніцы, папярэдне вымачаныя ў малацэ. Калі ў казіным ці авечым – атрымліваецца салодкая трахана, калі ў кіслым малацэ ці ёгурце –кіслая.

Рэцэпт даволі просты: дробленую пшаніцу змешваюць з малаком альбо ёгуртам, каб утварылася густая маса. Затым яе высушваюць на сонцы да цвёрдасці, а потым чым-небудзь цяжкім размалочваюць на маленькія гранулы.

Асабліва папулярная цяпер у Грэцыі і грэцкім Кіпры.

Грэкі ўпэўненыя, што назва паходзіць ад грэцкіх словаў «τραγανός» – хрусткі, ці «τραχύς» – грубы. 

Але ёсць версія і пра персідскае паходжанне слова.
Падобная назва распаўсюджанай ежы «тАРхана» сустракаецца ў персідскамоўных дакументах Аз-Замахшары XI стагоддзя, а ў энцыклапедыі Джахангіра XIII стагоддзя прысутнічае «тАРхІна» (гэта такая энцыклапедыя, названая ў гонар Джахангіра, імператара Індыі з дынастыі Вялікіх Маголаў).
«Тар» (Tar, تر) у перакладзе з персідскай азначае «вільготны, прасякнуты», ну а «хан» (khwān, خوان) перакладаецца як «стол» ці «вялікая драўляная міса».
Атрымліваецца, што персы б пераклалі гэта як «мокрая ці замочаная ежа». Што, трэба адзначыць, таксама выглядае даволі пераканаўча.

Звычайна трахану гатавалі ў канцы лета, калі сытыя каровы даюць шмат малака, а пшанічныя гранулы хутка высыхаюць пад гарачым міжземнаморскім сонцам. Такі спосаб дазваляў захаваць малочны смак траханы да наступнага цёплана сезону.

---

Ёсць два асноўных варыянты прыгатавання траханы. (Дарэчы, вось яна, у кіслым варыянце, вялізны дзякуй за падарунак Алене🙂):

Першы – варыць трахану як кашу і ў далейшым выкарыстоўваць яе як гарнір да мяса ці як кампанент начынкі для пірагоў (гэта найбольш папулярны спосаб на тэрыторыі Эпіру). На Крыце вараную трахану выкарыстоўваюць як складнік рагу з гародніны.

Але другі, най-най-папулярнейшы спосаб – варыць з траханы густую пахлёбку.
Што мы зараз і зробім.

Ніжэй – два варыянты: першы – самы просты, які, магчыма, дайшоў да нас нязменным з часоў Аляксандра Македонскага; другі – таксама не самы складаны, але ўжо асучаснены.

^{Самы просты спосаб прыгатавання пахлёбкі з траханы:}

• вада – 0,7 л
• трахана – 5 ст. л. з горкай
• сыр фета (грэцкі варыянт) ці халумі (кіпрскі варыянт) – 100 г
• сметанковае масла – 1 ст. л.

---

Фету ці халумі нарэзаць на дробныя кубікі:

У рондлі закіпяціць ваду:

Дадаць трахану і сметанковае масла. Пасаліць:

Старанна перамяшаць.

Варыць на сярэднім агні 15 хвілін, увесь час памешваючы (трахана любіць прыставаць да дна рондля).

Паспрабаваць на соль.

Падаваць, пасыпаўшы фетай:

^{Адзін з найбольш папулярных спосабаў – з памідорамі і часнаком:}

• трахана – 1 шклянка, альбо 7 ст. л. з горкай
• вада ці булён з гародніны – 1 л, калі робім з віном – 900 мл
• пятрушка – невялікі пучок
• часнок – 3 зубцы
• сыр фета (грэцкі варыянт) ці халумі (кіпрскі варыянт) – 100 г
• сметанковае масла – 1 ст. л.
• соль, перац
• памідоры – 3 сярэдніх (па жаданні)
• белае віно – 100 мл

---

Часнок дробна насекчы.
Памідоры аблупіць бязлітасна і здрабніць.
Фету нарэзаць на невялікія кубікі:

Часнок злёгку абсмажыць у аліўкавым алеі:

Дадаць памідоры, соль, перац:

Тушыць, пакуль памідоры не ператворацца ў густую аднастайную сумесь:

Уліць белае віно і злёгку пратушыць – па жаданні.

Дадаць ваду/булён і давесці да кіпення:

Дадаць трахану і сметанковае масла:

Варыць да гатовасці – хвілін 15-20.

Падаваць, пасыпаўшы дробна насечанай пятрушкай і раскрышанай фетай:

---

Часам часнок абсмажваюць разам з цыбуляй – для аматараў цыбульнага прысмаку.🙂