Балгары кажуць, што слова «таратор» прыйшло з Блізкага Усходу, хаця яго дакладная этымалогія невядомая.

Першапачаткова ў Балгарыі так называліся стравы на аснове часнаку, воцату і арэхаў. А сучасны, найбольш папулярны выгляд (на аснове ёгурту) таратор набыў ужо ў сярэдзіне XX стагоддзя.

Гэта найбліжэйшы, хаця і вадкі, сваяк густога соусу Цацыкі.🙂

• агурок – 1-3 сярэдніх (залежыць ад пажаданай гушчыні)
• ёгурт (па-балгарску – «кисело мляко») – 0,5 л
• вада – 0,25-0,5 л (залежыць ад гушчыні ёгурту і пажаданай гушчыні супу)
• раслінны алей – 2-3 ст. л.
• грэцкія арэхі, молатыя – 3-4 ст. л.
• часнок – 3-5 зубцоў
• зеляніна (кроп) – пучок
• спецыяльная прыправа для таратору «Шарена сол» (перакладаецца як «пярэстая соль»), якая паўсюль прадаецца ў Балгарыі. Вось склад:
  • соль
  • перац чорны
  • чабор
  • чабер
  • пажытнік (шамбала)
  • папрыка
  • перац чырвоны востры (на смак)
  • молатыя кукурузныя зярняты
  • печаныя гарбузовыя зярняты

---

Агуркі ачысціць ад скуркі і дробна насекчы (можна нацерці на тарцы). Калі агуркі хатнія і маладыя, скурку варта пакінуць, так смак будзе ярчэйшы.
Кроп дробна нашаткаваць.
Ядры грэцкіх арэхаў растаўчы, але не занадта дробна:

Спалучыць часнок, агурк, кроп і большую частку арэхаў.
Часнок прапусціць праз часнаковы прэс і адправіць да гародніны і арэхаў.
Дадаць «шарену сол», а калі няма гатовай сумесі спецый – яе кампаненты:

Старанна перамяшаць:

Калі ёгурт занадта густы, узбіць яго відэльцам. Дадаць да гародніны. Калі ёгурту не хапае кіслінкі, можна дадаць крыху лімоннага соку альбо віннага воцату.
Уліць раслінны алей (балгары выкарыстоўваюць не толькі аліўкавы, можна любы, на смак):

Даць настаяцца хвілін 15-20, перыядычна перамешваючы (агуркі пусцяць сок).

Уліць халодную ваду і старанна перамяшаць.

Астудзіць. Павінен быць вельмі халодным.

Падаваць, пасыпаўшы рэшткамі молатых грэцкіх арэхаў:

---

Летам у Балгарыі вельмі распаўсюджаны вадкі таратор – моцна разведзены таратор, які наліваюць у шклянку і падаюць з другой стравай.

Ну а калі ў талерку дадаць разрэзанае напалову варанае яйка, то атрымаецца даволі папулярны таратор з яйкам:

---

Калі няма часу ахалоджваць, можна замест вады пакласці лёд. Лёд, дарэчы, часта ставяць на стол як дадатак да таратору.

Ёгурт можна замяніць на сыраватку ці кефір. Кефір звычайна менш густы, таму вады трэба менш.

Часам таратор робяць на айране, а часам бяруць проста газаваную ваду.

У некаторых рэгіёнах арэхі замяняюць на хлебныя дробкі.

Замест кропу можна выкарыстоўваць пятрушку, ядловец альбо нават аніс.

Таратор – суп рэгіянальны, в розных рэгіёнах дадаюць:

• зялёная цыбуля ці парэй – колцамі
• салата рамэн – кавалачкамі
• радыска – пласцінкамі
• салера чаранковая – пласцінкамі
• морква – вельмі дробна
• часам у талерку кладуць лыжку бульбянога пюрэ
• сустракаюцца нават рэцэпты з нацёртымі на тарцы кабачком і гарзубом

У Балгарыі таратор ядуць як першую страву, як закуску, а таксама як гарнір да мяса, кебабаў і іншых кюфтэтаў. А яшчэ тараторам балгары любяць запіваць мясцовы моцны анісавы алкагольны напой – мастыку.

Калі таратор не разводзіць вадой, а выкарыстоўваць крыху густога ёгурту, то атрымаецца традыцыйная балгарская салата «Сняжанка» (у перакладзе – «Сняжынка»). У ёй можна выкарыстоўваць марынаваныя агуркі замест свежых, так атрымаецца блізкі сваяк грэчаскага соусу «Цацыкі».

---

На Кіпры рэцэпт «таратор» (τταλαττούρι) падобны да балгарскага, але замест кропу кладуць арэгана.

У Іране падобная страва завецца «маст-о-хір» (ماست و خيار), што перакладаецца як «ёгурт і агурок». Гаруецца з ёгурту, агурка, цыбулі, мяты, солі і перцу.
Часам дадаюць грэцкія арэхі і разынкі, свежыя агуркі можна замяніць на марынаваныя. Звычайна падаюць у якасці закускі ці салаты.

У Турцыі таксама ёсць страва «таратор» – гэта соус з хлеба, арэхаў (звычайна фундук), аліўкавага алею, часнаку і воцату. Звычайна падаюць да гародніны, рыбы і морапрадуктаў.

Ну а ў Сірыі і Ліване ёсць падобная страва «тартор» (طرطور) – ёгурт з часнаком і тахіні (кунжутнай пастай). Звычайна падаюць да фалафелю ў лавашы.