Памятаеце народную казку, якую нашаму пакаленню (соры-соры, гэта даўно было) яшчэ ў савецкіх дзіцячых садках расказвалі, — пра жураўля і лісіцу?
Пра тое, як ліса паклікала жураўля ў госці і частавала размазанай па талерцы маннай кашай?
Помста галоднага жураўля была не менш вытанчанай:

«… На другі дзень прыходзіць ліса да жураўля, а ён прыгатаваў АКРОШКУ, наліў у збан з вузкім горлачкам, паставіў на стол і кажа:
— Еш, кумачка! Шчыра, больш няма чым пачаставаць.
Ліса пачала круціцца вакол збана. І так зойдзе, і гэтак, і лізне яго, і панюхае — ніяк дастаць не можа: не лезе галава ў збан…»

Самы час раскрыць сакрэт жураўлёвага збана для ўсіх злых і галодных ліс. 🦊
«Акрошка» — старажытны славянскі рэцэпт, распаўсюджаны на ўсёй тэрыторыі Кіеўскай Русі — у асноўным сучаснай Беларусі, Расіі і Украіны (у алфавітным парадку). Там, дзе актыўна выкарыстоўвалі хлебны квас.

Назва «акрошка» паходзіць, як нескладана здагадацца, ад дзеяслова «крышыць» — секчы, здрабняць.

Першапачаткова падавалі акрошку як закуску – квас давалі асобна ад усіх накрышаных інгрэдыентаў, і кожны даводзіў страву да неабходнай яму кансістэнцыі. Ну а бліжэй да XIX стагоддзя акрошка паратварылася ў папулярны халаднік.

Традыцыйную акрошку заўсёды гатавалі менавіта на кіслым хлебным квасе, і яна магла быць мясная, ці рыбная, ці гароднінная, ці нават грыбная – дзве астатніх звычайна гатавалі ў пост. У ход магло пайсці нават тое, што засталося ад учорашняй вячэры – смажанае/варанае мяса ці рыба, плюс свежая гародніна.

У сучасных рэцэптах замест квасу часта сустракаюцца кефір ці нейкі іншы кісламалочны прадукт. Але гэта, хутчэй, уплыў халаднікоў больш аддаленых суседзяў — напрыклад, азербайджанскага аўдуху і даграмачу ці балгарскага таратору.

Далей — базавая мясная акрошка з варанай ялавічынай, агурком і зялёнай цыбуляй.

Дарэчы, у акрошцы галоўнае — каб мяса ці рыба былі не надта тлустыя, інакш тлушч застыне ў халодным квасе і будзе зусім фууууу…

• квас – 1 л
• мяса варанае (звычайна свініна, ялавічына, курыца ці індычка) — 300 г, альбо прыпушчаная некашчавая рыба — 300 г
• агуркі свежыя – 2 сярэдніх ці 1 вялікі
• цыбуля зялёная – пучок
• яйкі – 3-4 шт.
• гарчыца/хрэн – па 1 ч. л. альбо чагосьці аднаго 2 ч. л.
• цукар – 1 ч. л.
• смятана
• зеляніна (кроп) – паўпучка
• соль, перац

---

Падрыхтаваць хлебны квас:

Часам у краме можна знайсці спецыяльны несалодкі «акрошкавы квас» – такім з нацяжкай можна замяніць самаробны квас. ☝️Усе астатнія віды квасу не пасуюць.

Яйкі зварыць укрутую, жаўткі адкласці, бялкі нарэзаць на кубікі.

Агуркі нарэзаць на дробныя кавалачкі.
Папярэдне зваранае мяса нарэзаць на кубікі.
Зялёную цыбулю і кроп нашаткаваць:

^{Заправа:}

Аддзяліць трэцюю частку зялёнай цыбулі:

Перацерці з соллю да з’яўлення соку:

Дадаць жаўткі, цукар, перац, гарчыцу ці хрэн.
Для мяса лепш падыдзе гарчыца, для рыбы – хрэн. Але можна і змяшаць:

Старанна перацерці да аднароднай кансістэнцыі:

Развесці квасам і яшчэ перамяшаць:

^{Акрошка:}

Усе астатнія інгрэдыенты злучыць у рондлі:

Развесці квасам да патрэбнай кансістэнцыі:

Памешваючы, увесці заправу:

Падаваць са смятанай і дробна насечаным кропам:

На стол варта дадаткова паставіць колаты лёд – для тых, каму акрошка падасца занадта кіслай ці цёплай, і квас – для тых, каму яна будзе недастаткова вадкай і ксілай.😉

---

Гэта была традыцыйная версія, а наогул сучасная акрошка – кулінарны канструктар: яе можна рабіць на любым нятлустым мясе, рыбе і нават вяндліне/каўбасе, альбо наогул без мяса, а што да гародніны і зеляніны – браць тыя, што ёсць пад рукой.

Вось далёка не поўны спіс таго, што можна дадаваць у акрошку:

• вараная бульба (у арыгінале яе няма, бо ў тыя даўнія часы яна расла сабе спакойна ў Амерыцы)
• салёныя агуркі
• вараная морква
• радыс
• капуста
• кіслая капуста
• салёныя ці марынаваныя грыбы
• мочаны яблык
• рабарбар
• каперсы
• спаржавая фасоля
• зялёны гарошак
• …

Часам, для пікантнасці, квас змешвалі з агурковым альбо капусным расолам.🥒