Суп родам з Паўднёвай Багеміі.

Гісторыкі лічаць, што найбольш верагоднае паходжанне назвы – ад дзеяслова «zakudlit» ці «zakulat» (загусціць, патаўсціць).

Але існуе і іншая версія яе ўзнікнення – паводле імя паўднёвачэшскай кухаркі нямецкага паходжання Адэлайды Кухавай, якое па-нямецку вымаўляецца як «Kuh Adelajde».
Якая з версій больш слушная, чэхі пакуль не вызначыліся.

У Маравіі гэты суп называюць «кудлаўкай», а ў паўднёвачэшскім раёне Пісека – «кулімайда».
Тым не менш, Інстытут чэшскай мовы бескампрамісна зацвердзіў для гэтага супу назву «кулайда». Давядзецца пакорліва пагадзіцца…😌

Нягледзячы на тое, што сёння асноўнымі кампанентамі лічацца бульба і грыбы, у самых старых знойдзеных рэцэптах гэтага супу грыбоў наогул не было.
Але з грыбамі рэальна атрымліваецца смачней.

• бульба – 4 сярэдніх 
• грыбы (любыя лясныя, можна сушаныя, а можна нават шампіньёны, вешанкі і г. д.) – крыху менш, чым бульбы 
• яйкі – 4 шт. 
• вяршкі ці cмятана – 200 г 
• воцат – 1-2 ст. л. (на смак, можна менш) 
• цукар – на смак 
• мука – 2 ст. л. 
• масла сметанковае – 1 ст. л. 
• кроп – пару пучкоў (можна напалам з сушаным)
• соль, перац, спецыі (кмен, лаўровы ліст, англійскі перац) 

---

Суадносіны грыбы/бульба – даволі прыблізныя. Калі падабаецца больш бульбяны смак – колькасць грыбоў можна смела змяншаць (асабліва калі ўлічыць, што ў гістарычных рэцэптах іх проста няма):

Калі грыбы сушаныя – папярэдне адварыць іх да мяккасці. Вадкасць зліць у асобную пасудзіну, яна прыдасца пазней.

Лясныя свежыя грыбы адварыць амаль да гатовасці (час залежыць ад гатунку грыбоў). Ваду зліць, яна ўжо не спатрэбіцца.

Шампіньёны, шытаке ці вешанкі проста ачысціць і нарэзаць на буйныя кавалкі. Бульбу нарэзаць на невялікія кубікі. Кроп дробна насекчы:

Ваду (плюс адвар, што застаўся пасля варкі сушаных грыбоў, калі ёсць) давесці да кіпення.

Пакласці бульбу і грыбы ў падсоленую ваду, якая кіпіць. Дадаць лаўровы ліст.

☝️Тут ёсць важная дэталь: суп павінен атрымацца даволі густы, але не кашападобны. Трэба ўлічыць, што свежыя грыбы могуць моцна зменшыцца ў аб’ёме і выпусціць вадкасць. А вось калі грыбы папярэдне адварыць, такога не здарыцца. Таму, выкарыстоўваючы сухія грыбы, варта пакінуць крыху адвару на той выпадак, калі захочацца злёгку развесці суп.

Варыць да гатовасці бульбы і грыбоў.

Пакласці спецыі: кмен і чорны перац.

Муку абсмажыць на сметанковым масле да залацістага колеру:

Змяшаць з вяршкамі ці смятанай:

Уліць крыху булёну.
Старанна ўзбіць:

Дадаць у суп узбітую з мукой смятану ці вяршкі, увесь час памешваючы.

Праверыць на соль, дадаць воцат, цукар, усыпаць нарэзаны кроп.

☝️Дарэчы, калі вы хочаце атрымаць суп з вельмі мяккім смакам, варта гатаваць яго на вяршках, а закісляць не воцатам, а смятанай.

Варыць хвілін 5.

Далей, па правілах, трэба прыгатаваць яйка-пашот і дадаць у кожную талерку. Але, калі зусім лянота, можна проста зварыць яйкі ўсмятку (ці абсмажыць да паўгатовасці) і асцярожна апусціць іх у кожную талерку.

А можна проста разбіць яйкі ў кубак і акуратна ўліць у суп. Тады трэба паварыць яшчэ 3 хвіліны, але жаўткі яек павінны заставацца напаўмяккімі.

Даць настаяцца:

---

Мірна суіснуюць шмат гатункаў кулайды, адрозніваюцца яны ў асноўным відамі і спосабам прыгатавання грыбоў:

• Можна рабіць з сумесі свежых і сушаных грыбоў.
• Часам робяць нават з марынаваных грыбоў.
• У некаторых рэцэптах грыбы вараць асобна і дадаюць ужо ў талерку з супам.
• Здараецца, грыбы папярэдне абсмажваюць у сметанковым масле.
• Часам дадаюць абсмажаную цыбулю.